SQL Server 2025 – Nowa era pracy z danymi

Premiera SQL Server 2025 przynosi zestaw zmian, które realnie wpływają na codzienną pracę administratorów, architektów oraz deweloperów baz danych. To nie jest edycja typu „poprawki i kosmetyka”. To największy krok naprzód od czasu SQL Server 2019 i 2022 – szczególnie w obszarze automatycznej optymalizacji, bezpieczeństwa oraz obserwowalności.

Poniżej znajduje się przegląd najważniejszych nowości, które faktycznie robią różnicę w środowiskach produkcyjnych.

Adaptive Workload Intelligence (AWI)

SQL Server 2025 wprowadza moduł Adaptive Workload Intelligence.
To rozbudowana warstwa predykcyjnej optymalizacji, która:

• wykrywa zbliżającą się presję na CPU, I/O lub log,
• dynamicznie dostosowuje strategie optymalizacji zapytań,
• moduluje memory granty w czasie rzeczywistym,
• zmienia priorytety I/O w zależności od typu obciążenia.

To kolejny krok po Memory Grant Feedback i Parameter Sensitive Plan – tym razem silnik zaczyna przewidywać, zanim problem wystąpi.

Query Store 3.0 – pełna obserwowalność

Nowa wersja Query Store rozwiązuje jeden z największych braków poprzednich edycji – analizę zachowania planów w kontekście presji systemowej.

Najważniejsze nowości:

• Capture on Pressure – automatyczna rejestracja planów przy skokach obciążenia.
• Historyczne baseline’y – możliwość porównania każdego zapytania do dowolnego momentu w przeszłości.
• Plan Graph Explorer – wizualizacja ewolucji planów bez zewnętrznych narzędzi.

To narzędzie wreszcie staje się pełnoprawnym rejestratorem życia aplikacji.

Instant Recovery 2.0 (ADR ulepszony)

Ulepszenia mechanizmu Accelerated Database Recovery:

• szybsze redukowanie aktywnych transakcji po awarii,
• krótszy czas REDO/UNDO,
• nowe DMV ujawniające, które transakcje i strony najbardziej spowalniają recovery.

W scenariuszach HA różnica jest zauważalna natychmiast.

Log V2 – inteligentny dziennik transakcyjny

W SQL Server 2025 log transakcyjny dostał największą zmianę od lat:

• dynamiczna alokacja VLF w zależności od obciążenia,
• redukcja fragmentacji logu,
• zoptymalizowany algorytm flushowania dostosowany do przepustowości dysków,
• nowe DMV: sys.dm_db_log_pressure_stats.

Efekt: wyraźnie mniejsza presja na log w systemach o dużym wolumenie zapisów.

Security Shield – nowa warstwa bezpieczeństwa

SQL Server 2025 idzie mocno w stronę architektury „zero trust”.

Najważniejsze nowości:

• Secure Credential Vault – zaszyfrowany magazyn poświadczeń dla obiektów zewnętrznych.
• Row Access Policies 2.0 – szybsze, elastyczniejsze reguły oparte na expression trees.
• Wymuszanie TDS Encryption – automatyczna walidacja zgodności protokołu.

To najbardziej rozbudowana warstwa bezpieczeństwa w historii SQL Server.

TempDB Evolution – koniec klasycznych konfliktów

Modernizacja TempDB obejmuje:

• globalny cache stron współdzielony pomiędzy plikami,
• poprawione algorytmy alokacji HOBT,
• wyraźne ograniczenie PAGELATCH contention (nawet 40–70%).

Wreszcie poprawa, którą można odczuć bez dodatkowych trace flag.

Native JSONB

SQL Server 2025 wprowadza JSONB – binarną wersję JSON:

• kolumny typu JSONB,
• indeksy podobne do GIN,
• operatorowe zapytania na strukturach JSON,
• pełne wsparcie dla transakcyjnego ładowania i zapisu.

To funkcjonalność, o którą środowisko prosiło od wielu lat.

Columnstore Genie

Rozszerzenia silnika analitycznego obejmują:

• nowy tryb kompresji LZ4+,
• dynamiczne scalanie małych rowgroups,
• rekomendacje indeksów columnstore generowane automatycznie na podstawie Query Store.

Analiza danych staje się zauważalnie szybsza i lżejsza.

Konteneryzacja i ARM64

Nowości dla środowisk DevOps i CI/CD:

• oficjalne kontenery SQL Server na ARM64,
• wsparcie dla AG w środowiskach kontenerowych (cluster-less),
• sidecar monitoring z natywną obsługą.

To ułatwia budowanie lekkich środowisk developerskich.

Nowe DMV, XE i narzędzia diagnostyczne

SQL Server 2025 dostarcza obszerny zestaw nowych narzędzi obserwowalności:

• sys.dm_os_page_life_cycle – analiza życia stron,
• sys.dm_exec_batch_mode_feedback – feedback dla trybu batchowego,
• nowe zdarzenia XE dla flush logu, checkpoint pipeline, latch contention,
• kategoria XE: Pressure Explorer.

To fundament do budowania własnych monitorów SLO/SLA bez narzędzi komercyjnych.

Podsumowanie

SQL Server 2025 jest dużym krokiem naprzód.
Nowe mechanizmy adaptacyjne, rozbudowana obserwowalność oraz udoskonalony log i TempDB znacząco zwiększają stabilność oraz przewidywalność działania silnika.

Najważniejsze obszary zmian:

1. Automatyzacja i inteligentna adaptacja obciążeń
2. Widoczność i diagnostyka (Query Store 3.0, nowe DMV, XE)
3. Bezpieczeństwo i architektura zero trust
4. Nowoczesne typy danych i funkcje dla deweloperów (JSONB)
5. Pełna gotowość na konteneryzację i ARM64

SQL Server 2025 to wersja, która zmienia sposób myślenia o wydajności, skalowalności i monitoringu.